Jak ustawić wrzeciono za pomocą stożków i zestawu centrującego
Jednym z kluczowych etapów podczas wytaczania otworów w maszynach budowlanych i przemysłowych jest ustawienie i wyrównanie wrzeciona.
Od prawidłowego wykonania tej operacji zależy dokładność naprawy, trwałość tulei oraz ogólna geometria elementu. Nawet niewielkie odchylenie osi może prowadzić do przekosów, nierównej pracy i przyspieszonego zużycia połączeń.
W tym artykule szczegółowo omówimy, jak prawidłowo ustawić wrzeciono za pomocą stożków oraz zestawu centrującego, jakie narzędzia są potrzebne i na co należy zwrócić uwagę podczas pracy.
Przygotowanie elementu do montażu
Przed rozpoczęciem montażu należy odpowiednio przygotować powierzchnię elementu.
Każda warstwa brudu, rdzy, resztek spoin lub farby ma wpływ na dokładność ustawienia. Powierzchnie, do których będą przyspawane płytki zestawu centrującego, należy dokładnie oczyścić i wyrównać. Dzięki temu uzyskamy stabilny kontakt metalu i unikniemy przekosów podczas spawania.
Jeśli chcesz dowiedzieć się, którą metodę regeneracji wybrać — wytaczanie pod tuleję czy napawanie, przeczytaj artykuł Wytaczanie pod tuleje czy wytaczanie z napawaniem.
1. Ustawienie wrzeciona za pomocą stożków
(nie wchodzi w skład zestawu standardowego)
Jeśli otwór ma minimalne zużycie (do 2 mm) i nie posiada wyraźnego owalu, można zastosować stożki. To jedna z najprostszych i najszybszych metod ustawienia wrzeciona.
Proces wygląda następująco:
- Na wrzeciono zakładamy dwa stożki o odpowiedniej średnicy.
- Stożkami mocujemy wrzeciono do elementu.
- Następnie należy zmierzyć odległość od wrzeciona do sąsiednich osi, krawędzi lub elementów konstrukcji, aby upewnić się, że wszystko jest ustawione symetrycznie.
Dla dodatkowej kontroli można użyć poziomicy laserowej, która pozwala wizualnie sprawdzić współosiowość. Jeśli płaszczyzna elementu i oś wrzeciona pokrywają się, można przejść do następnego etapu — montażu podpór.
Więcej o samej technologii mobilnego wytaczania przeczytasz w artykule
Mobilne wytaczanie — klucz do efektywnych napraw ciężkich maszyn.
Zastosowanie stożków nie zawsze jest jednak możliwe. Jeśli otwór jest mocno wybity lub ma kształt eliptyczny, trudno będzie ustawić wrzeciono dokładnie. W takich sytuacjach stosuje się zestaw centrujący — rozwiązanie uniwersalne, odpowiednie dla każdego stopnia zużycia.
2. Zestaw centrujący — precyzyjne ustawienie przy każdym zużyciu
Zestaw centrujący składa się z:
- dwóch pierścieni,
- sześciu śrub,
- oraz sześciu płytek, które przyspawuje się do elementu.
Przed montażem należy upewnić się, że płytki zostały oczyszczone z farby i rdzy, a powierzchnia pod nimi jest równa. Nawet niewielka nierówność lub kropla starej spoiny może spowodować błąd w osi.
Najpierw należy zmontować zestaw, określić środek otworu i punktowo przyspawać płytki. Dzięki temu można w razie potrzeby łatwo je usunąć bez uszkodzenia elementu.
Rozmieszczenie śrub i przygotowanie zestawu
Rekomendowane ustawienie śrub:
- jedna śruba na dole (pozycja godzina 6),
- dwie śruby u góry (pozycje godzina 10 i 14).
Takie rozmieszczenie ułatwia regulację w pionie i poziomie. Po przyspawaniu płytek należy odkręcić śruby i obrócić pierścień — śruby nie mogą blokować gwintu.
Na filmie śruby zostały ustawione odwrotnie ze względu na specyfikę konstrukcji.
Sprawdzanie współosiowości — narzędzia i metoda
Na tym etapie wykonuje się dokładne centrowanie.
Do tej operacji można użyć dwóch narzędzi:
- sztyft pomiarowy (sztychmas),
- lub nóż tokarski (jeśli nie ma sztyftu pod ręką).
Sztychmas należy umieścić w barze i zablokować śrubą mocującą.
Podczas obracania wrzeciona mierzymy najmniejszą odległość od osi wrzeciona do krawędzi otworu. Uzyskany wymiar dzielimy na pół, a następnie delikatnie dokręcamy śruby w pierścieniach, aż luz wokół całego obwodu stanie się równy.
Jeśli odległość między sztyftem a krawędzią otworu jest jednakowa w kilku punktach, wrzeciono zostało ustawione prawidłowo. Następnie powtarzamy procedurę z drugiej strony, a potem ponownie sprawdzamy pierwszą, aby wykluczyć przesunięcia po regulacji.
Zasada jest prosta:
„Siedem razy mierz, raz tnij.”
Dokładne ustawienie wymaga czasu, ale to fundament solidnej i trwałej naprawy.
Zakończenie montażu i przejście do wytaczania
Po sprawdzeniu osiowości można przyspawać podpory, zdemontować zestaw centrujący i zamontować maszynę.
W pracy Borweld stosujemy kompaktowy i precyzyjny system Wytaczarka do otworów Borweld Smart — precyzja, mobilność i europejska jakość, który pozwala wykonywać regenerację otworów bez demontażu elementów.
Więcej o tym, dlaczego zbudowaliśmy własną maszynę, przeczytasz w artykule
Wytaczarka mobilna od praktyków — dlaczego zbudowaliśmy własną maszynę.
Podsumowanie
Zastosowanie stożków lub zestawu centrującego to dwa sprawdzone sposoby na ustawienie wrzeciona współosiowo podczas wytaczania otworów.
Jeśli otwór jest tylko lekko zużyty — stożki pozwalają szybko i dokładnie ustawić oś.
W przypadku większego zużycia lub zniekształconego otworu — zestaw centrujący gwarantuje precyzyjne ustawienie nawet w trudnych warunkach.
Metoda ta sprawdza się szczególnie dobrze przy naprawie maszyn budowlanych, drogowych, portowych oraz rolniczych. Umożliwia pracę z dowolnym stopniem zużycia, zapewniając dokładność, stabilność i bezpieczeństwo procesu.
Do bardziej precyzyjnego centrowania używamy również tachimetru, stosowanego często przy produkcji elementów dźwigowych i dużych średnic.
W połączeniu z nowoczesnymi maszynami mobilnymi Borweld uzyskujemy maksymalną skuteczność napraw — szybko, niezawodnie i z pełną precyzją.
📖 Polecamy również:
